Tárín (en. taurine) er lífræn sýra sem er ekki amínósýra heldur svokölluð súlfónsýra. Tárín er afleiða amínósýrunnar sýsteins (en. cysteine) og kemur fyrir í flestum eða öllum vefjum spendýra og margra annarra lífvera. Fæða inniheldur talsvert af táríni og inntaka þess úr venjulegu fæði er á bilinu 10-400 mg/dag. Tárín er ekki lífnauðsynlegt næringarefni fyrir manninn þar sem frumur líkama hans geta framleitt það í samræmi við þörf, en kettir, sumar tegundir fugla og fleiri dýr þurfa hins vegar að fá það úr fæðunni til að hindra skort.

Tárín fannst upphaflega í nautsgalli og þaðan kemur nafn efnisins en taurus er latneska orðið fyrir naut. Fyrst var efnið unnið úr galli og ýmsum líffærum sláturdýra en síðar fóru menn að búa það til úr öðrum efnum (samtengt = synthetic). Í nokkra áratugi hefur nánast allt tárín sem notað er fyrir gæludýr, í lyf og matvæli verið samtengt. Engin ástæða er til að ætla að samtengt tárin hafi önnur áhrif í líkamanum en „náttúrulegt“ taurín.

Verkanir
Tárín er mikið notað í svokallaða orkudrykki (en. energy drinks) en vinsældir þeirra hafa aukist undanfarin ár og koma reglulega fram nýjar tegundir. Vaxandi vinsældir orkudrykkja af þessu tagi stafa meira af harðri markaðssetningu en vísindalegum staðreyndum. Önnur þróun á þessum vetvangi er sú að neysla orkudrykkja hefur aukist í yngstu aldurshópunum þannig að gripið hefur verið til þess ráðs að banna sölu þeirra til einstaklinga undir tilteknum aldri.
Í líkmsræktargeiranum hefur því verið haldið fram að tárín styrki vöðva og örvi uppbyggingu þeirra, samfara líkamsþjálfun, en um þetta er margt óljóst og enn vantar vandaðar rannsóknir.

Verkunarháttur
Ekki er til viðurkennd skilgreining á því hvað sé orkudrykkur og margir þeirra innihalda reyndar litla sem enga orku. Þetta síðastnefnda á við um drykki sem innihalda lítið annað en koffein, tárín og glúkúrónlaktón. Ástæðan fyrir því að drykkirnir eru nefndir orkudrykkir er hins vegar aðallega sú að koffeinið er örvandi en það er sú verkun sem neytendur drykkjanna sækjast mest eftir.
Tárín hefur þýðingu fyrir starfsemi þverrákóttra vöðva (beinagrindarvöðva og hjartavöðva) og margra annarra líffæra en ekki hefur verið sýnt fram á heilsubætandi áhrif af því að taka inn meira tárín en það sem við fáum með venjulegu fæði.

Öryggi
Í nokkrum Evrópulöndum hefur verið skýrt frá alvarlegum sjúkdómstilfellum hjá ungu, hraustu fólki sem neytt hefur orkudrykkja sem innihalda koffein og tárín. Oft hefur það verið í tengslum við stífa líkamsrækt og í alvarlegustu tilfellunum hefur áfengi einnig verið með í spilinu. Hér hefur einkum verið um að ræða hjartsláttartruflanir, krampaflog, rugl, nýrnabilun og einnig fáein dauðsföll. Í Svíþjóð hefur verið lýst þremur dauðsföllum hjá fólki á aldrinum 18-31 árs en allir þessir einstaklingar höfðu drukkið orkudrykki sem innihéldu tárín og koffein ásamt áfengi áður en þeir létust. Tveir dóu skyndidauða og einn í svefni. Áfengismagn í blóði þessara einstaklinga var ekki mjög hátt (0,6-0,9‰). Hugsanlegt er talið að það sem varð þessu unga fólki að bana hafi verið samlegðaráhrif táríns, koffeins og áfengis sem eru þekkt að hluta en ekki vel rannsökuð. Fáein svipuð tilfelli hafa verið gerð opinber í öðrum löndum.

Niðurstaðan af öllu þessu er sú að við vitum of lítið um áhrif orkudrykkja á líkamann og þá hugsanlegu hættu sem fylgir neyslu þeirra. Þeir sem ættu eindregið að forðast slíka drykki eru barnshafandi konur, börn yngri en 16 ára, þeir sem eru með sóríasis og einstaklingar sem eru viðkvæmir fyrir koffeini. Einnig ætti að forðast áfengi samhliða neyslu drykkja sem innihalda tárín og koffein.

Sérstakir hópar
Til eru vísbendingar um að tárín hafi slæm áhrif á sjúkdómseinkenni við sóríasis sjúkdómnum (sóra).
Barnshafandi konur og börn yngri en 16 ára ættu að forðast orkudrykki sem innihalda tárín og koffein.

Milliverkanir við lyf eða annað
Orkudrykkir sem innihalda tárín og koffein geta haft hættulegar milliverkanir við áfengi. Ekki er hægt að útiloka milliverkanir táríns við lyf en um það er ekki mikið vitað.

Skammtar
Til eru nokkrar vísindalegar rannsóknir á því hvað óhætt sé að taka inn mikið tárín á dag og svo virðist sem allt að 3 g/dag valdi ekki eiturverkunum hjá heilbrigðu fólki. Þetta er þó háð því að ekki sé neytt áfengis á sama tíma.

Heimildir og ítarefni
Upplýsingar hafa verið sóttar í talsverðan fjölda birtra heimilda. Dæmi um aðgengilegar vefsíður:
1. http://http://mast.is/matvaeli/matvaeli/orkudrykkir/
2. http://www.lakartidningen.se/engine.php?articleId=4893
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Energy_drink

Höfundur og dagsetning síðustu endurskoðunar
Magnús Jóhannsson læknir, maí 2012
magjoh@hi.is

Þessi pistill er eign höfundar og má hvorki afrita hann né nota efni hans án leyfis.