Samanburður á Íslensku skyri.

Áhugavert er að skoða og bera saman þær skyrtegundir sem eru á íslenskum markaði.

Allar tegundirnar henta vel í mismunandi útfærslur af svokölluðum bústdrykkjum en úrvalið af þeim ætlar engan endi að taka og hafa fjölmargar uppskriftir birst á vefnum okkar HEILSUTORG.is. Sjá uppskriftir hér.

ARNA, bláber: Undanrenna, bláber, sykur, laktósafrítt mjólkurprótein, bragðefni, gelatín, skyrgerlar, lifandi ab-gerlar (Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum), ostahleypir.                        

ARNA, jarðarberja: Undanrenna, jarðarber, sykur, laktósafrítt mjólkurprótein, bragðefni, gelatín, skyrgerlar, lifandi ab-gerlar (Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum), ostahleypir.

ARNA, vanillu: Undanrenna, bragðefni, sykur, laktósafrítt mjólkurprótein, gelatín,                                                 skyrgerlar, lifandi ab-gerlar (Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum), ostahleypir.

ARNA, hreint: Undanrenna, skyrgerlar, lifandi ab-gerlar (Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum), ostahleypir.

*Um 5% af kolvetnunum kemur úr mjólk og mjólkurdufti, afgangurinn er úr bragðefnum og sykri.

KEA, jarðarberja: Undanrenna, sykruð jarðarber, skyrgerlar, ostahleypir.

KEA, blá- & jarðarberja: Undanrenna, sykraðir ávextir, skyrgerlar, ostahleypir.

KEA, vanillu: Undanrenna, sykrað bragðefni, skyrgerlar, ostahleypir.

KEA, hreint: Undanrenna, skyrgerlar, ostahleypir.

Mjólka, jarðarberja með Stevíu: Undanrenna, jarðarber 9%, stevia (E960), mjólkursýrugerlar, hleypir.

Mjólka, bláberja með Stevíu: Undanrenna, bláber 9%, stevia (E960), mjólkursýrugerlar, hleypir.

Mjólka, Gamaldags, vanilla: Undanrenna, sykur, vatn, vanillin (E150), skyrgerlar, hleypir.

Mjólka, Gamaldags, krækiber: Undanrenna, sykur, krækiberjasafi, vatn, umbreytt sterkja, bindiefni(E440), þráavarnarefni (E330), bragðefni, skyrgerlar, hleypir, rotvarnarefni (E202).

Mjólka, Gamaldags, jarðarber: Undanrenna, sykur, jarðarber, vatn, umbreytt sterkja, bindiefni (E440), þráavarnarefni (E330), bragðefni, skyrgerlar, hleypir, rotvarnarefni (E202).

MS.is, peru: Undanrenna, perur 11%, sykur, maíssterkja, bragðefni, skyrgerlar.

MS.is, vanillu: Undanrenna, maíssterkja, bragðefni, vanillukorn, sætuefni (súkralósi E957, asesúlfam-K E950), skyrgerlar.

MS, hreint skyr: Undanrenna, skyrgerlar, skyrhleypir.

MS, hleðsluskyr, hreint: Undanrenna, hágæða mjólkurprótein, skyrgerlar, skyrhleypir.

SMS-smáskyr: Léttmjólk, sykur, jarðarber (1,5%), bananar (1,5%), rauðrófuþykkni,                                             bragðefni, litarefni (blönduð karótín), lifandi gerlar.

Umfjöllun um skyrtegundir.

Áhugavert er að skoða og bera saman þær skyrtegundir sem eru á íslenskum markaði en allt heitir þetta skyr þó svo að hráefnið sé ekki alltaf það sama eða í sömu hlutföllum sem lesa má út úr innihaldslýsingunni en það sem mest er af kemur fremst en það sem minnst er af er aftast.

Fyrsta innihaldsefnið í skyrinu er ávalt undanrenna, nema léttmjólk í SMS-skyrinu, sem þýðir að mest er notað af henni við skyrgerð, ásamt skyrgerlum og hleypi sem er til staðar í flestum tegundunum. Það er mjög jákvætt þegar ávextir eða ber eru talin upp næst þar á eftir því við viljum sjá ávexti og/eða ber fremur en aðeins bragðefni. Athygli vekur að í SMS-smáskyri, sem er aðallega markaðssett fyrir börn, er sykurinn talinn upp á undan ávöxtunum sem þýðir að minna er af ávöxtum.  

Það segir sig sjálft að sykraðir ávextir og bragðefni eru síðri en ósykraðir ávextir og ber. Þó er erfitt að meta hvort og þá hversu mikið verra það er, samanborið við ávexti eða ber tilgreint sér og sykur sér nokkru síðar í innihaldslýsingunni. Til að meta þennan þátt þarf að skoða næringargildislýsingar og hversu stór hluti kolvetnanna kemur úr viðbættum sykri en því miður eru þær upplýsingar ekki alltaf tilgreindar á umbúðum.

Sumar skyrtegundir innihalda gelatín, sterkju og mögulega bindiefni, einnig rot- og þráavarnarefni (þrjú dæmi um E-efni). Mikilvægt er að muna að E-efni eru ekki hættuleg heilsu okkar heldur gera okkur kleift að geyma matvæli í tiltekinn tíma áður en þau eyðileggjast og enda í ruslinu. Hleðsluskyrið inniheldur síðan viðbótar mjólkurprótein sem hækkar próteinmagnið um 2 g í hverjum 100 g samanborið við hefðbundið hreint skyr.

Sætugjafinn í skyri er af misjöfnum toga, sumar tegundir fá sína sætu úr ávöxtum, berjum og viðbættum sykri á meðan aðrar eru bragðbættar með sykruðu bragðefni. Rétt er að taka fram að kolvetnahlutinn í skyri er ekki eingöngu sykur heldur einnig eitthvað af mjólkursykri og jafnvel sterkja, en sumar tegundir innihalda maíssterkju sem bindiefni.

Þriðja gerðin af sætugjafa er svo gervisætuefni sem gefur sætubragð án þess að gefa kaloríur eða auka hættu á tannskemmdum. Dæmi um það eru asesúlfam-K, súkralósi og stevia sem reyndar er unnið úr jurt og því aðeins af öðrum toga. Gervisætuefni hafa mikið verið í umræðunni undanfarið vegna nýrra niðurstaðna úr lítilli rannsókn sem sýna að sakkarín, súkralósi og aspartam brengla sykurþol hjá músum og var ástæðuna að finna í breyttri þarmaflóru þeirra. Einnig mátti greina brenglað sykurþol í mönnum sem undirgengust samskonar tilraun og mýsnar. Þennan þátt þarf þó að skoða nánar og í stærra úrtaki. Það er eðlilegt að framleiðendur skoði vandlega hvaða sætugjafa þeir hyggjast nota í vörur sínar. Sumir horfa til steviu í þeim efnum en reyndar eru rannsóknir á öryggi hennar, á því formi sem hún er oftast notuð, ekki langtímarannsóknir en þeirra er þörf í þessu samhengi.

Mikilvægast er þó að reyna að halda sykri og sætuefnanotkun í lágmarki og alla ekki upp í börnum, né sjálfum sér, smekk fyrir mikið sætt bragð.

Þá eru dæmi um innihaldsefnin nánast upptalin nema að skyrið frá ARNA inniheldur AB gerla sem hafa margvísleg og góð áhrif á heilsuna, sjá nánar hér (http://www.heilsutorg.com/is/frettir/velviljadar-bakteriur-er-thad-til) . Með því að meðhöndla mjólkina með ensíminu laktasa er mjólkursykurinn brotinn niður (ensímið verður óvirkt eftir það) og gerir þeim sem eru með mjólkursykursólþol (laktósaóþol) kleift að neyta mjólkurvara til jafns við aðra. Örnu skyrið eru flott vörulína sem eykur lífsgæði og fjölbreytni í fæðuvali þeirra sem þola ekki mjólkursykur og þar með hefðbundið skyr en vilja njóta þess að hafa próteinríkan valkost úr mjólkurflokknum á sínum daglega matseðli. Rétt er að taka fram að mjólkursykursnauðar vörur eru ekki aðeins fyrir þá sem ekki þola mjólkursykurinn heldur alla sem vilja hafa fjölbreytt úrval af mjólkurvörum á sínum matseðli.

Næringargildið er áþekkt milli tegundanna svo og magn þeirra steinefna og vítamína sem mjólkurvörur eru ríkar af. Af þeim bragðbættu tegundum sem ekki innihalda sætuefni inniheldur ARNA skyrið minnstu orkuna en einnig lægsta hlutfall próteina og kolvetna. 

Margir velta fyrir sér næringarlegum mun á milli skyrs og jógúrtar. Helsti munurinn liggur í magni próteina en yfir línuna má segja að skyr innihaldi um það bil þrefalt meira magn samanborið við jógúrt. Á sama tíma er fitumagnið í skyr lægra, jafnvel samanborið við léttjógúrt. Orkan í skyri og jógúrt er mjög áþekk, en að meðaltali heldur lægri í skyrinu. Kalk er ívið hærra í jógúrt en fosfór hærri í skyrinu. Óbragðbættar vörur innihalda að jafnaði hærra magn vítamína og steinefna en þær sem eru bragðbættar. 

Heimildir & ítarefni:
www.landbunadur.is
www.mjolkursykursnautt.is
www.ms.is
www.heilsutorg.is

Fríða Rún Þórðardóttir, Næringarfræðingur, næringarráðgjafi, íþróttanæringarfræðingur