Þar sem hamingjan er skilgreind sem ástand eða líðan með jákvæðum tilfinningum sem geta verið frá ánægju til ofsagleði og er samsafn líffræðilegra, samfélagslegra, trúarlegra og heimspekilegra þátta gefur auga á leið að við eigum erfitt með þetta hugtak. Þá er augljóst að einstaklingar hafa mismunandi skilning og upplifun og því verður öll umræða um hamingju mjög flókin og raunverulega óskiljanleg.
Þekkt er í læknavísindum að ýmsir sjúkdómar hafa áhrif á líðan, þeirra þekktastir eru þunglyndi og kvíði, streita getur einnig haft mikil áhrif en birtingarmynd hennar er okkur stundum hulin. Samskipti okkar, félagsleg staða, fjárhagslegt sjálfstæði og ekki síst fjölskylda, vinir og kunningar leika ríkt hlutverk í því hvernig okkur líður. Þá má ekki gleyma vinnu, skóla og öðrum slíkum þáttum.
Tökum nokkur dæmi um það hvernig við getum sjálf haft áhrif á líðan okkar;
Hlustum á tónlist sem lætur okkur líða vel og tengist jákvæðum minningum. Reynum að lesa bækur og draga úr notkun sjónvarps og tölva. Fáum nægan svefn. Borðum feitan fisk og hnetur sem eru ríkar af omega 3 fitusýrum og vinna gegn hjarta og æðasjúkdómum.
Borðaðu flókin kolvetnasambönd eins og gróft brauð, pasta og haframjöl en þau auka vellíðunarefnið Serotonin í heila og taugafrumum. Þá hafa þau jákvæð áhrif á blóðsykurstjórnun.
Appelsínur og sítrus ávextir eru ríkir af C vítamíni, draga úr streituhormónum og styrkja ónæmiskerfið á sama tíma. Þá er gott að muna eftir spínati sem er ríkt af magnesíum og járni auk A vítamíns.
Ég gæti auðvitað haldið áfram endalaust að benda ykkur á heilsusamlegt fæði en ekki má gleyma hreyfingunni sem er ekki síður mikilvæg og verður að vera reglubundin. Rannsóknir hafa sýnt að æfingar sem reyna á hjartað í 30-40 mínútur í einu 3-4 x í viku auka losun endorfína sem kalla mætti fíkniefni líkamans, draga úr blóðþrýstingi, auka brennslu og á þennan hátt vellíðan.
Gefum okkur tíma til samveru og reynum eftir fremsta megni að draga úr neikvæðri streitu, hlæjum saman og förum út á meðal fólks ef þess er nokkur kostur. Vísindamenn í BNA sýndu fram á að hitta ókunnuga, jafnvel bara stutta stund myndi auka vellíðan einstaklinga til muna.
Gott skap er smitandi og reyndu að vera jákvæð/ur og sjá björtu hlutina, jafnvel þótt það geti reynst afar erfitt á stundum. Þetta á sérstaklega við um yngra fólk, því sýnt hefur verið fram á það að eldri einstaklingar dragi fremur fram jákvæðar hliðar lífsins en þeir yngri.
Hættu að reykja, þú ert bara önug/ur á meðan á því stendur, í kjölfarið líður þér betur en áður og hefur ekki samviskubit yfir svo heimskulegri iðju sem reykingar eru.
Notaðu áfengi í hófi og ekki ánetjast fíkniefnum!
Láttu fylgjast mér almennri heilsu þinni og stundaðu þær forvarnir sem mögulegar eru í baráttunni við sjúkdóma, mein og hrörnun.
Þetta hljómar allt mjög einfalt svona á blaði, en vittu til, þú ræður því sjálfur hvernig þér líður og hamingjan sanna ef það er ekki mikils virði!
Höf: Teitur Guðmundsson, læknir