Geta vítamín og steinefni dregið úr hættu á ristilkrabbameini?

Kanadískir vísindamenn kynntu nýlega rannsóknarniðurstöður sem benda til þess að regluleg inntaka vítamína og steinefna geti lækkað hættuna á ristilkrabbameini í rottum. Niðurstöðurnar voru birtar í janúarhefti tímaritsin Canadian Journal of Physiology and Pharmacology og hafa vakið talsverða athygli. Ritsjóri tímaritsins, Dr. Grant Pierce, segir að fram að þessu hafi verið óljóst hvort regluleg inntaka fjölvítamína sé hjálpleg fyrir krabbameinssjúklinga. Hann telur rannsókn þessa gefa vísbendingu um að svo geti verið.

Í rannsókninni var tilraunarottum skipt í sex hópa sem fengu sérstakt áhættumataræði og krabbameinshvetjandi efni (carcinogen). Rottur sem nærðar voru í 32 vikur á mikilli fitu og litlu trefjamagni auk carcinogen efna sýndi merki um illkynja mein í ristli. Þessi tilhneiging sást mun sjaldnar hjá þeim rottum sem að auki fengu fjölvítamín og steinefni daglega. Höfundar greinarinnar draga þá ályktun að vítamín og steinefni dragi úr hættu á krabbameinsmyndun í ristli við þessar tilbúnu aðstæður þar sem hættan á krabbameini er mjög mikil. 

Krabbamein í ristli er um 8% allra illkynja æxla á Íslandi. Þetta æxli er heldur algengara hjá körlum en konum. Meðalaldur við greiningu er um 71 ár. Margt er óljóst um orsakir sjúkdómsins. Erfðir gegna miklu hlutverki í vissum gerðum ristilkrabbameins en erfðafræðilegir þættir eru þó ekki taldir orsaka nema 5% allra ristilkrabbameina. Flestir sem greinast eru eldri en fimmtugir og geta fæstir þeirra talist vera í einhverjum sérstökum áhættuhópi. Nokkrir áhættuhópar eru þó þekktir, t.d. einstaklingar með sterka ættarsögu um ristilkrabbamein, fólk með ákveðna gerð ristilsepa eða þekkta langvinna bólgusjúkdóma í ristli. 

Lengi vel var talið að lítil neysla trefja væri áhættuþáttur fyrir ristilkrabbameini en rannsóknir hafa þó ekki staðfest það með vissu. Rannsóknir seinni ára benda til að offita, lítil líkamleg hreyfing, mikil áfengisneysla, lítil neysla fólinsýru og mikil neysla á rauðu kjöti auki líkurnar á ristilkrabbameini. Mikil neysla ávaxta og grænmetis er talin hafa verndandi áhrif. Vísbendingar eru um að skimun fyrir ristilkrabbameini með ristilspeglun og fjarlægingu ristilsepa geti dregið úr nýgengi sjúkdómsins og lækkað dánartíðni. 

Heimildir: 
Fréttatilkynning NRC Resarch Press - Regular use of vitamin and mineral supplements could reduce the risk of colon cancer
Krabbamein á Íslandi - Upplýsingar úr Krabbameinsskrá fyrir tímabilið 1957-2006. Jón Gunnlaugur Jónsson og Laufey Tryggvadóttir (ritstjórar). Krabbameinsfélagið, Reykjavík 2008.                                                                             

Heimildir: mataraedi.is