Hvað veist þú um gulrætur ?

Gulrætur voru komnar í ræktun á Norðurlöndum á 17. öld.

Gulrætur voru komnar í ræktun á Norðurlöndum á 17. öld. Gulrótum má skipta í 2 hópa, fljótsprottnar og seinsprottnar en þær fyrr nefndu eru mest í ræktun til sumarsölu en þær síðar nefndu til geymslu í vetrarsölu.

Fljótsprottin afbrigði geymast stutt. Algeng afbrigði í ræktun eru Napoli, Nelson og Alamo sem eru fljótsprottin en Panther og Newburgh til geymslu. Hér á landi er eingöngu ræktaðar ílangar gulrætur en til eru fjölmörg afbrigði sem eru mismunandi að lögun og lit.

Geymsla

Gulrætur geymast almennt vel. Best er að geyma þær við 0-2°C og mikinn raka því þeim hættir mjög til að tapa vatni. Þær eiga ekki að standa í birtu því þá verða þær grænar og etýlen (etýlen er lofttegund sem myndast í grænmeti og ávöxtum) gerir þær beiskar á bragðið.

Við lengri geymslu er betra að geyma gulrætur lausar í plastfóðruðum kössum heldur en í litlum plaspokum. Við þær aðstæður er ekki eins mikil hætta á að raki þéttist utan á rótunum og valdi votrotnun.

Ef einungis á að geyma gulrætur í skamman tíma er ágætt að hafa þær í götuðum plastpokum, þeim sömu og þær eru seldar í. Fylgist vel með því að ekki verði rakaþétting innan í þeim og fjölgið götunum ef það gerist.

Notkun

Gulrætur má nota á mjög fjölbreytilegan hátt, bæði hráar eða soðnar og einnig má gera úr þeim gulrótarsafa. Þær eru góðar með flestum köldum og heitum réttum. Henta einkar vel með fiski og fiskréttum og má nota í kökur, súpur og pottrétti, svo eitthvað sé nefnt. Hægt er að leggja þær í kryddlög, brúna í sykri og ofnsteikja, t.d með lambasteik. Einnig er tilvalið að rétta litlum fingrum gulrót að narta í.

Næringartafla

Ætur hluti 90 %
Innihald í 100 g
Vatn 88 g
Orkurík efnasambönd
Prótein 0.9 g	Trefjar 2.9 g
Kolvetni 10.2 g	Fita 0.2 g
kj 193	kcal 46
Steinefni
Járn 0.7 mg	Kalk 40 mg
Vítamín
A Ret. ein 1833 µg	B1 0.05 mg
B2 0.05 mg	Niacin 1.0 mg
C (askorbínsýra) 5 mg

Í gulrótum er mikið af litarefniu karóten og því stærri og litsterkari sem ræturnar eru, þeim mun meira karóten er í þeim. Karóten ummyndast yfir í A-vítamín í líkamanum, sem meðal annars er mikilvægt fyrir sjónina, húðina og slímhimnur líkamans. Auk þess er í gulrótum B- og C-vítamín ásamt mikilvægum steinefnum eins og kalí, kalki, járni og fosfór.

Gulrætur eru góð uppspretta fyrir þessi næringarefni því þær eru ódýrar og hægt að hafa þær á borðum daglega allt árið.