Áfengi og svefntruflanir

Áfengisneysla hefur mikil áhrif á svefn.

Þeir sem ekki geta sofið reyna stundum að nota áfengi sem svefnlyf.

En eins og sést hér að neðan er það skammvinn hjálp og gerir meira ógagn en gagn.

Dæmi: Maður um þrítugt kom heim eftir að hafa verið með kunningjum að skemmta sér. Hann hafði drukkið nokkra bjóra og fundið þægilega á sér. Hann kom heim um eittleytið, lagðist á koddann og sofnaði um leið. Milli 5-6 vaknaði hann eftir að hafa sofið fast og hrotið að sögn eiginkonu sinnar. Hann var þyrstur, fékk sér að drekka og sofnaði fljótt aftur. Hann svaf þó ekki eins vel það sem eftir var nætur, dreymdi mikið og var að smávakna fram undir morgun. Um níuleytið var hann vaknaður og gat ekki sofnað aftur. Hafði þó hugsað sér að sofa mikið lengur því hann var í raun vansvefta eftir erfiða vinnuviku.

Sagan hér að ofan er dæmigerð fyrir áhrif áfengis á svefn. Áhrif áfengis á svefn er að stytta sofnunartíma og fækka uppvöknunum. Það minnkar hlutfall draumsvefns og eykur aðeins djúpsvefn fyrri part nætur. En helmingunartími áfengis er stuttur og því koma fráhvarfseinkenni fram nokkrum klukkustundum seinna. Fráhvarfseinkenni eru yfirleitt þveröfug við verkun efnisins þannig að erfiðara verður að sofna, uppvaknanir verða tíðari. Hlutfall draumsvefns eykst og tíminn frá því að sofnað er þar til draumsvefn hefst styttist, sem veldur miklum draumförum og jafnvel martröðum.

Svefnleysi og martraðir eru einkennandi fyrir drykkjumenn í fráhvarfi. Einkenni sem lýst er hér að ofan eftir hóflega drykkju, magnast til mikilla muna. Viðkomandi nær ekki að sofna og ef honum fellur blundur á brá koma martraðir og hann hrekkur upp aftur. Þetta verður til að auka til muna vanlíðan hans að öðru leyti í fráhvarfinu sem einkennist af miklum kvíða, sektarkennd og líkamlegum einkennum. Í tremma (delerium tremens) er nær allur svefn draumsvefn. Delerium tremens hefur verið af sumum talið vera draumsvefns ástand í vöku. Fráhvarfsskeið getur endað á ofsvefni þar sem einstaklingurinn sefur mjög mikið.

Svefntruflanir eru mjög algengar hjá fyrrverandi alkóhólistum, jafnvel þó viðkomandi hafi verið þurr árum saman. Erfitt getur verð að bæta svefn þessara einstaklinga og er talið að skemmdir í miðtaugakerfi af völdum áfengis eigi þar þátt að máli.

Hafa ber einnig í huga að svefnsjúkdómar geta versnað við neyslu áfengis t.d. kæfisvefn. Í dæminu hér að ofan hraut maðurinn hátt og mikið. Hrotur eru einkenni kæfisvefns. Þó er ekki svo að allir sem hrjóta séu með kæfisvefn, en sé kæfisvefn til staðar þá versnar hann til muna við neyslu áfengis. Aðrir svefnsjúkdómar t.d. fótakippir o.fl. eru algengari meðal þeirra sem neyta áfengis í óhófi.