Þegar foreldri deyr - hugleiðing Guðna á miðvikudegi

„Hættirðu við að deyja?“

Ég fór til Jónínu fóstursystur minnar til að halda upp á 75 ára afmæli nýlátins föður míns. Þegar ég kom að útidyrum Jónínu stóð þar lítil fimm ára hnáta og spurði mig blákalt:

„Hættirðu við að deyja?“
Ég svaraði: „Já, ég ætla bara að lifa!“
„Þér er bara batnað?“ spurði hún þá, forvitin á svipinn.
„Já, ég er góður,“ svaraði ég og þá hleypti hún mér inn fyrir.

Þessi fimm ára hnáta hafði farið á sjúkrahúsið í Keflavík með foreldrum sínum og séð föður minn þar – henni hafði verið sagt að pabbi minn væri að deyja. Þegar hún sá mig fór hún mannavillt, því við erum mjög líkir bæði í útliti og fasi. Hún hélt að þarna væri faðir minn Gunnar risinn upp frá dauðum. Og henni fannst ekkert sjálfsagðara.

Það sem ég upplifði við andlát föður míns er þakklæti og náð. Faðir minn lifir í mér, þ.e. sá hluti föður míns sem ég rækta og veiti athygli. Ég hef notið þeirrar gæfu að samband mitt við föður minn hefur verið náið, þótt fjarlægðir hafi oft verið á milli líkama okkar. Ég finn enga breytingu þar á eftir andlát hans.

Þetta tækifæri hefur vissulega hvatt mig til að skoða fortíð mína í samhengi við þessi tímamót og þá minnist ég sannrar sögu þar sem við pabbi fórum á Kripalu-setur í Bandaríkjunum fyrir rúmum tuttugu árum. Áður en við fórum á ákveðið tíu daga námskeið fengum við fyrirmæli um að koma með eitthvað úr fortíð okkar, eitthvað sem ætti sér hefð eða minningar og okkur þætti vænt um.

Á tilteknum tíma á námskeiðinu var myndaður hringur þar sem þátttakendur, um þrjátíu talsins, voru hvattir til að setja það sem þeir höfðu komið með inn í miðjan hringinn. Ætlunin var að búa til athöfn sem myndi hjálpa þátttakendum að láta af eftirsjá og iðrun og öðlast tilfinningalegt frelsi frá fortíð sinni.

Þegar komið var að mér gekk ég rólega að föður mínum, beygði mig niður, tók utan um fótleggi hans og bak, lyfti honum í fang mér og lagði hann niður í miðjan hringinn. Það var mikið hlegið og hent gaman að þessu, en mér var full alvara. Ég var svo gæfuríkur að vera frjáls undan þeirri fortíð sem aðstandendur námskeiðsins vildu losa mig undan.

Ég var þakklátur fyrir pabba minn og hann var einmitt það sem ég vildi að væri mitt framlag til námskeiðsins – ég vildi miðla þeim áhrifum sem hann hafði haft á mitt líf. Þetta hafði mikil áhrif á námskeiðið og það sem þeim þótti mest til koma var að samband okkar föður míns væri svo gott.

Pabbi minn deyr aldrei. Við erum hold sem er mold og hold hans hefur verið borið til moldar. En sál hans og viska lifir í mér. Ég finn til djúprar lotningar þegar ég minnist pabba og þegar hann var borinn til grafar fagnaði ég lífs- hlaupi hans í stað þess að syrgja andlát hans.

Af hverju segi ég þessa sögu?

Vegna þess að ég er faðir minn. Hann er í mér og verður alltaf að ein- hverju leyti. Ég er líka móðir mín. Ég er foreldrar mínir – og ein stærsta höfnun margra okkar er að fyrirlíta foreldra okkar, því þá fyrirlítum við okkur sjálf.

Ég hef ekki upplifað föðurmissi, því faðir minn er í mér og ég fagna því að ég fæ tækifæri til að halda áfram að vinna úr orkunni sem hann var.