Að hugsa út fyrir kassann og nýta sér reynslu notenda hefur gefið góða raun í forvörnum

Forvarnir og fordómar

Forvarnir og fordómar eru  mér hugleikin málefni og þegar einstaklingar og sérfræðingar fara að skiptast á skoðunum um hvaða forvarnir virka best vil ég gjarnan blanda mér í umræðuna. Forvarnir byrja heima og foreldrar eiga að vera fyrirmynd og styðja börn sín en hvernig er staðið að þessum málum út í samfélaginu?  

Ég tel mig hafa ágæta reynslu af  bæði fordómum og forvörnum þar sem ég er með “meistaragráðu” í félagsfælni, kvíða og þunglyndi sem ég hef glímt við frá því ég var krakki. Ég veit hvað þessi veikindi geta haft mikil áhrif og stjórnað lífinu. Ég veit líka hvað hægt er að gera til að komast úr þessum vítahring og öðlast betra líf. Ég var svo heppinn að taka þátt geðfræðsluteymi Hugarafls í Reykjavík.

Geðfræðsluteymið hefur gert  samning við Reykjavíkurborg og fer í alla grunn og framhaldsskóla borgarinnar. Meðlimir geðfræðluteymisins eru allir með reynslu af geðsjúkdómum og kallaðir notendur eða fræðarar.  Þeir segja frá veikindunum, hvernig þau lýsa sér og hvað hægt er að gera til að ná góðum bata. Einnig greina þau frá því hvaða lausnir sé að finna í nánasta umhverfi nemenda og hvað það sé ávallt mikils virði að láta sig hvort annað varða ef vanlíðan er á ferðinni.   Ungmennum er kennt að leita sér hjálpar og að tala um hlutina fyrr en síðar. Oft er gripið inní vanda sem síðar meir hefði getað orðið óbærilegur og því er hér ómetanleg forvörn á ferðinni og að sama skapi er hræðslan við vanlíðan tekin frá ungmennum sem á hlíða. 

Óhætt er að segja að þessi nálgun virkar mjög vel.  Þegar krakkarnir hitta manneskju, augliti til auglitis og heyra hvað sé hægt að gera til að ná bata hefur það orðið mörgum þeirra hvatning til að stíga skrefið og leita sér hjálpar. Margir íþróttamenn hafa verið að koma fram, lýst reynslu sinni af geðröskunum og hvaða áhrif það hefur haft á líf þeirra. Slíkar frásagnir minnka fordóma  gefa von og segja okkur að allir geta orðið veikir en að alltaf sé hægt að vinna í lausnum.

Fordómar og vanþekking eru því miður enn mikil í samfélaginu, ekki síður hjá fagmönnum en notendum. Það vill enginn vera veikur og því held ég að það sé kominn tími til að samfélagið standi saman.

Samfélagið

Akureyri er lítið samfélag og hefur mikla möguleika á að vera brautryðjandi og til fyrirmyndar í því að nota sérþekkingu þeirra sem orðið hafa fyrir áföllum í lífinu og náð góðum bata. Ég tel það skyldu bæjarins, óháð flokkspólitík og samfélagsins alls, að opna á þessa umræðu og fylgja eftir með forvörnum og fræðslu í þessu litla samfélagi. Bæjarfélög og sveitarfélög hér í kring ættu að vera partur af þessu samstarfsverkefni. Afhverju leiðast unglingar út í vímuefni? 

Ýmsar ástæður og þessvegna eru forvarnir og fræðsla mikilvægt afl sem við eigum að nota ef við viljum gera þetta að betra samfélagi.

Hér eru samtök eins og Grófin Geðverndarmiðstöð og Aflið sem ætti að vera hægt að virkja í vinnu að forvörnum og einnig þyrftu vímuefna og eineltisforvarnir að fylgja með. Hægt væri að koma á skipulögðu samstarfi og með stuðningi frá bænum gætu notendur sinnt fræðslu í skólum, stofnunum og öðrum stöðum í samfélaginu. Förum að hugsa út fyrir kassann og nýta dýrmæta þekkingu notendanna sjálfra sem eru fagmanneskjur í sínum veikindum  sem geta gefið öðrum von og geta hjálpað mörgum að öðlast betra líf. 

Það eru þrír sem taka sitt eigið líf á mánuði hér á Íslandi og eru að glíma við geðraskanir. Ég veit að ég hefði getað verið einn af þeim. 
Komum á vitundarvakningu til að búa til betra samfélag fyrir börnin okkar og framtíðina. Hættum að tala og förum að framkvæma til að á  Akureyri séu öll lífsins gæði fyrir alla.

Höfundur greinar: EYMUNDUR L.EYMUNDSSON